Upravljanje otpadom u doba cirkularne ekonomije

Evropska unija je, kroz svoj Paket cirkularne ekonomije, usvojila naprednu mapu puta za upravljanje otpadom za države članice. Osim što ova mapa puta ukazuje na smanjenje otpada i povećanje ponovne upotrebe i reciklaže, njome se takođe zahtijeva odgovarajuće razmatranje upravljanja preostalim otpadom.

 

Vizija cirkularne ekonomije se odnosi na očuvanje materijala i resursa u sistemu i smanjenje takozvanih „curenja“, kao što su deponovanje i pretvaranje otpada u energiju (VtE). Oporavak energije iz otpada (kroz spaljivanje ili ko-insineraciju) uništava ogromne količine resursa, zahtijeva ekstrakciju novih primarnih sirovina, održava linearni model ekonomije i oslobađa gasove staklene bašte (GHG) iz fosilnih materijala (npr. plastike i vještačkog tekstila). Ovaj način upravljanja otpadom ne promoviše primjenu cirkularne ekonomije (zbog čega je EU nedavno usvojila DNSH princip, tj. „ne nanosi značajnu štetu” kružnoj ekonomiji, čime se spaljivanje isključuje iz Taksonomije održivog finansiranja EU i Fondova za oporavak) .

 

Stoga je od najveće važnosti definisati temeljnu „prelaznu strategiju“ za upravljanje preostalim otpadom. Ova strategija treba da ide ruku pod ruku sa tranzicijom iz postojećeg stanja ka punom potencijalu cirkularne ekonomije, kako bi se obezbijedilo poštovanje regulatornih obaveza za deponovanje otpada i istovremeno izbjegao efekat “zaključanog sistema” (eng. lock-in) kroz fleksibilnost sistema. Ova „prelazna strategija“ takođe treba da pruži podršku nacionalnim strategijama, lokalnim planovima i sistemu upravljanja otpadom EU u cjelini, u zajedničkim ciljevima smanjenja otpada, povećanja ponovne upotrebe, reciklaže i što manjeg deponovanja otpada.

 

Ove smjernice predstavljaju oporavak materijala i biološki tretman (MRBT) kao pristup upravljanju otpadom koji se bavi pitanjem tranzicije. Ovaj pristup, kombinacija sortiranja preostalog otpada (sa ciljem izdvajanja materijala za reciklažu) i biološkog tretmana sa ciljem stabilizacije otpada (kako bi se izbjegle emisije metana na deponijama), pruža savršenu priliku za države da sprovedu modularni sistem upravljanja otpadom koji uzima u obzir kružnost i efikasnost sistema.